سوئیچ دما | کنترل و محافظت از دما در فرآیندهای صنعتی

سوئیچ دما (Temperature Switch) یکی از تجهیزات پرکاربرد در سیستم‌های کنترلی و حفاظتی است که با رسیدن دما به یک نقطه‌ی تنظیم‌شده (Set Point)، به‌صورت خودکار فرمان قطع یا وصل صادر می‌کند. این ابزار نقش مهمی در ایمنی، حفاظت و کنترل تجهیزات صنعتی ایفا می‌کند و معمولاً به‌صورت ON/OFF عمل می‌نماید.

کاربرد اصلی سوئیچ دما چیست؟

سوئیچ دما در سیستم‌هایی استفاده می‌شود که نیاز به عکس‌العمل سریع و ساده در برابر تغییرات دما دارند، بدون نیاز به کنترل پیوسته یا پیچیده.

مثال‌ها:

• جلوگیری از گرمای بیش از حد موتور یا پمپ

• کنترل دمای سیستم‌های تهویه

• محافظت از کوره‌ها یا مبدل‌های حرارتی

• فرمان به آژیر یا فن خنک‌کننده در صورت افزایش دما

انواع سوئیچ دما

سوئیچ‌های دما بسته به ساختار، تکنولوژی و کاربرد به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:

1. سوئیچ دمای مکانیکی (Mechanical Temperature Switch)

• مبنای عملکرد: انبساط بی‌متال یا مایع پرشده

• ویژگی‌ها:

  • بدون نیاز به برق

  • عملکرد ساده و مطمئن

  • مقاوم در برابر نویزهای الکتریکی

• کاربرد: موتورهای الکتریکی، پمپ‌ها، کمپرسورها، سیستم‌های سرمایشی ساده

2. سوئیچ دمای الکترونیکی (Electronic Temperature Switch)

• مبنای عملکرد: سنسور دما (مثل ترموکوپل یا RTD) به‌همراه مدار الکترونیکی

• ویژگی‌ها:

  • دقت بالا

  • قابلیت تنظیم دقیق Set Point و هیسترزیس

  • خروجی‌های قابل انتخاب (Relay، ترانزیستوری، PNP/NPN)

• قابلیت‌ها: نمایشگر دیجیتال، آلارم، برنامه‌ریزی، خروجی آنالوگ در برخی مدل‌ها

• کاربرد: سیستم‌های پیشرفته، خطوط تولید، تجهیزات حساس و کنترل دقیق فرآیند

3. سوئیچ دما دیجیتال با چند آستانه (Multi-setpoint Temperature Switch)

• دارای چندین نقطه تنظیم برای روشن و خاموش شدن در سطوح مختلف دما

• مناسب سیستم‌های چندمرحله‌ای مثل کنترل فن با چند سرعت یا آژیر + خاموشی اضطراری

روش نصب سوئیچ‌های دما

• رزوه‌ای (Threaded): نصب مستقیم روی خط لوله یا تجهیزات

• فلنجی: برای فشار بالا یا شرایط خاص

• با ترموول: در محیط‌های خورنده یا پرخطر

• سطحی (Surface mount): برای چسباندن روی سطوح خاص مثل موتور یا تانک

مزایای استفاده از سوئیچ دما

• افزایش ایمنی سیستم

• کاهش هزینه‌های ناشی از خرابی تجهیزات

• عملکرد بدون نیاز به کنترلر یا PLC در بسیاری از کاربردها

• نصب ساده و هزینه نگهداری پایین

کاربردهای سوئیچ دما

• موتورخانه‌ها، پمپ‌خانه‌ها، چیلرها، دیگ‌های بخار

• کمپرسورها و موتورهای الکتریکی صنعتی

• سیستم‌های تهویه مطبوع (HVAC)

• مخازن ذخیره سیالات یا مواد شیمیایی

• تجهیزات فرآیند در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، غذایی، فولاد و نیروگاهی

برندهای معتبر سوئیچ دما

برندهای معتبر تولیدکننده سوئیچ دما در بازار ایران و جهان عبارتند از:

• WIKA – آلمان

• Danfoss – دانمارک

• Ashcroft – آمریکا

• Honeywell – آمریکا

• Saginomiya – ژاپن

• Ranco – ایتالیا

• JUMO – آلمان

• IFM – آلمان

• E+H (Endress+Hauser) – سوئیس

فاکتورهای مهم در انتخاب سوئیچ دما

• نوع عملکرد (مکانیکی یا الکترونیکی)

• دقت و محدوده تنظیم

• نوع نصب (رزوه، فلنج، سطحی)

• نوع خروجی (رله، ترانزیستوری، دیجیتال)

• درجه حفاظت (IP)، مقاومت در برابر ضربه و لرزش

• نیاز به نمایشگر یا برنامه‌ریزی

جمع‌بندی

سوئیچ دما یکی از اجزای کلیدی در حفاظت حرارتی و کنترل ساده فرآیندهای دمایی است. با انتخاب دقیق این تجهیز، می‌توان از آسیب‌های احتمالی به تجهیزات گران‌قیمت جلوگیری کرده و سیستم را ایمن نگه داشت.
در [نام شرکت شما] انواع سوئیچ دما مکانیکی و الکترونیکی از برندهای معتبر جهانی، همراه با مشاوره فنی و تضمین اصالت کالا عرضه می‌شود.