ابزار دقیق فلو | تجهیزات اندازه‌گیری جریان سیالات در صنعت

ابزار دقیق فلو شامل مجموعه‌ای از تجهیزات تخصصی است که برای اندازه‌گیری، پایش و کنترل جریان سیالات (مایعات، گازها و بخار) در خطوط فرآیند طراحی و استفاده می‌شوند. این ابزارها در صنایع مختلف از جمله نفت و گاز، پتروشیمی، نیروگاه‌ها، آب و فاضلاب، دارویی، غذایی و سایر صنایع فرآیندی نقشی حیاتی ایفا می‌کنند.

هدف اصلی ابزار فلو، اندازه‌گیری میزان عبور سیال در واحد زمان (دبی) و ارائه اطلاعات به اپراتورها یا سیستم‌های کنترلی برای تصمیم‌گیری سریع، بهینه‌سازی مصرف انرژی، جلوگیری از خسارت و افزایش بهره‌وری است.

---

انواع ابزار دقیق فلو

در ابزار دقیق فلو، بسته به نوع عملکرد، خروجی، دقت و کاربرد، می‌توان تجهیزات را به چند دسته اصلی تقسیم کرد:

1. فلومتر (Flow Meter)

فلومترها ابزارهایی هستند که وظیفه اندازه‌گیری دقیق مقدار جریان عبوری از لوله را بر عهده دارند. بسته به تکنولوژی و نوع سیال، فلومترها انواع مختلفی دارند:

• فلومتر مغناطیسی (Magnetic Flow Meter)

• فلومتر التراسونیک (Ultrasonic Flow Meter)

• فلومتر توربینی (Turbine Flow Meter)

• فلومتر ورتکس (Vortex Flow Meter)

• فلومتر اختلاف فشار (Orifice Plate, Venturi, Pitot Tube)

• فلومتر جرمی حرارتی (Mass Flow Meter)

• فلومتر سطح متغیر (Rotameter)

2. ترانسمیتر فلو (Flow Transmitter)

این تجهیزات، سیگنال اندازه‌گیری‌شده توسط فلومتر را به سیگنال الکتریکی (مانند 4-20mA، HART، Modbus) تبدیل کرده و برای ارسال به سیستم‌های کنترل مرکزی (PLC، DCS، HMI) آماده می‌کنند. برخی فلومترها دارای ترانسمیتر داخلی هستند و برخی نیاز به نصب جداگانه ترانسمیتر دارند.

3. سوئیچ فلو (Flow Switch)

سوئیچ‌های فلو ابزارهایی هستند که برای تشخیص عبور یا عدم عبور جریان سیال استفاده می‌شوند و معمولاً یک فرمان قطع یا وصل به تجهیزات کنترلی ارسال می‌کنند. این سوئیچ‌ها نقش مهمی در حفاظت از پمپ‌ها، سیستم‌های خنک‌کننده، خطوط بخار و ایمنی فرآیند دارند.

4. سنسور فلو (Flow Sensor)

سنسورهای فلو معمولاً کوچک‌تر، ساده‌تر و اقتصادی‌تر از فلومترها هستند و برای اندازه‌گیری یا تشخیص جریان در سیستم‌های سبک یا آزمایشگاهی استفاده می‌شوند. برخی از آن‌ها خروجی پالس یا آنالوگ دارند و برای مصارف عمومی، پزشکی، یا اتوماسیون صنعتی کاربرد دارند.

5. گیج فلو (Flow Gauge)

گیج‌های فلو برای نمایش محلی مقدار جریان عبوری از لوله یا مسیر طراحی شده‌اند. این گیج‌ها معمولاً دارای صفحه مدرج آنالوگ یا دیجیتال هستند و در سیستم‌هایی به کار می‌روند که نیاز به مشاهده سریع جریان توسط اپراتور وجود دارد، بدون اینکه به سیگنال خروجی نیاز باشد.

---

نکات کلیدی در انتخاب ابزار دقیق فلو

• نوع سیال (مایع، گاز، بخار)

• ویسکوزیته و دمای سیال

• فشار کاری سیستم

• دقت اندازه‌گیری مورد نیاز

• قطر لوله و نرخ جریان

• جنس بدنه و مقاومت در برابر خوردگی

• نوع خروجی مورد نظر (آنالوگ، دیجیتال، پالس)

• نیاز به ارتباط صنعتی (HART، Modbus، Profibus و...)

---

کاربرد ابزار دقیق فلو

• مانیتورینگ مصرف آب، گاز، سوخت و بخار

• کنترل فرآیند در صنایع شیمیایی، غذایی و دارویی

• اندازه‌گیری جریان در خطوط انتقال نفت و گاز

• پایش سیستم‌های خنک‌کاری و تهویه مطبوع (HVAC)

• کنترل سیستم‌های پمپ، کمپرسور، بویلر

• حفاظت از تجهیزات با تشخیص افت یا قطع جریان

---

برندهای معتبر ابزار دقیق فلو

• Siemens – آلمان

• Endress+Hauser – سوئیس

• Yokogawa – ژاپن

• ABB – جهانی

• Emerson / Rosemount – آمریکا

• KROHNE – آلمان

• Bronkhorst – تخصصی در جریان جرمی

• Omega Engineering – آمریکا

• Flowserve – صنعتی و بزرگ‌مقیاس

• Dwyer – اقتصادی و پرکاربرد

• IFM، SMC، FESTO، Burkert – در اتوماسیون و کاربردهای خاص

---

جدول مقایسه تجهیزات فلو