نمایشگر و کنترلر دما | تنظیم، نظارت و کنترل دقیق دما در صنایع

نمایشگر و کنترلر دما (Temperature Indicator & Controller) از پرکاربردترین تجهیزات ابزاردقیق در صنایع مختلف هستند که برای نظارت لحظه‌ای، تنظیم و کنترل خودکار دما در سیستم‌ها و ماشین‌آلات استفاده می‌شوند. این دستگاه‌ها معمولاً در کنار سنسور دما (مثل ترموکوپل یا RTD) و ترانسمیتر دما قرار می‌گیرند و نقش واسط بین سنسور و عملگر (مانند هیتر، فن، شیر برقی و غیره) را ایفا می‌کنند.

عملکرد نمایشگر و کنترلر دما چگونه است؟

1. نمایشگر دما سیگنال الکتریکی ارسال‌شده از سنسور را دریافت کرده و آن را به عدد قابل خواندن (درجه سانتی‌گراد یا فارنهایت) تبدیل می‌کند.

2. کنترلر دما بر اساس مقدار اندازه‌گیری‌شده و دمای هدف (Setpoint)، فرمان لازم را به خروجی صادر می‌کند تا دما کنترل شود.

انواع کنترلر دما

کنترلرهای دما از نظر عملکرد و نوع خروجی به چند دسته تقسیم می‌شوند:

1. کنترلر ON/OFF

• ساده‌ترین نوع کنترلر.

• زمانی که دما از حد مشخص عبور کند، دستگاه را روشن یا خاموش می‌کند.

• کاربرد: یخچال‌ها، کوره‌های ساده، سیستم‌های تهویه خانگی.

2. کنترلر PID (Proportional–Integral–Derivative)

• دقیق‌ترین نوع کنترلر.

• با تنظیمات پیشرفته برای کنترل پیوسته دما و کاهش نوسانات.

• عملکرد نرم و یکنواخت با قابلیت جلوگیری از Overshoot یا Undershoot.

• کاربرد: کوره‌های صنعتی، خطوط تولید حساس، دستگاه‌های پزشکی.

3. کنترلر دما چند کاناله (Multi-channel)

• کنترل همزمان چند نقطه دما.

• مناسب خطوط تولید با چند بخش گرمایشی یا سرمایشی.

4. کنترلر دیجیتال / آنالوگ

• کنترلرهای دیجیتال قابلیت برنامه‌ریزی دقیق، آلارم، تایمر و اتصال به شبکه را دارند.

• کنترلرهای آنالوگ ساده‌تر و اقتصادی‌تر هستند.

ویژگی‌ها و امکانات رایج کنترلرهای دما

• ورودی قابل تنظیم برای انواع سنسور: ترموکوپل، RTD، ترمیستور

• خروجی قابل انتخاب: Relay، SSR، 4-20mA، 0-10V

• امکان تعریف Setpoint، آلارم بالا و پایین، تایمر، Auto-tuning PID

• قابلیت ارتباط صنعتی: RS485 (Modbus)، Profibus، HART

• نصب پنلی یا ریلی

نمایشگر دما (Indicator)

در مواردی که نیازی به کنترل نیست و فقط باید دما نمایش داده شود، از نمایشگرهای دما استفاده می‌شود. این دستگاه‌ها:

• فاقد خروجی کنترلی هستند

• قابلیت خواندن دقیق دما از سنسور را دارند

• مناسب برای تابلو برق، مانیتورینگ خط، و سیستم‌های ایمنی

کاربردهای نمایشگر و کنترلر دما

• کوره‌های صنعتی، اتاق‌های تست، و تجهیزات آزمایشگاهی

• خطوط تولید مواد غذایی، دارویی و بهداشتی

• صنایع نفت، گاز، پتروشیمی

• دستگاه‌های پزشکی و آزمایشگاهی

• سیستم‌های گرمایش و سرمایش صنعتی و تجاری

• گلخانه‌های هوشمند و اتوماسیون کشاورزی

برندهای معتبر نمایشگر و کنترلر دما

در بازار ایران و جهان، برندهای معتبر زیادی در زمینه کنترلر و نمایشگر دما فعال هستند، از جمله:

• Autonics – کره جنوبی

• Pixsys – ایتالیا

• Novus – برزیل

• Omron – ژاپن

• Siemens – آلمان

• JUMO – آلمان

• Yokogawa – ژاپن

• Delta – تایوان

• Selec – هند

• RKC – ژاپن

نکات مهم در انتخاب کنترلر و نمایشگر دما

• نوع سنسور مورد استفاده (ترموکوپل، RTD و…)

• تعداد کانال‌های مورد نیاز

• نوع و ولتاژ خروجی کنترلی

• نوع نصب (تابلو برق، رک، دیواری)

• قابلیت‌های ارتباط صنعتی

• دقت، سرعت پاسخ و محدوده دمایی قابل پشتیبانی

جمع‌بندی

نمایشگر و کنترلر دما نقش کلیدی در حفظ پایداری، کیفیت و ایمنی سیستم‌های حرارتی دارند. انتخاب صحیح و مهندسی‌شده این تجهیزات، بهره‌وری فرآیند را افزایش داده و هزینه‌های نگهداری را کاهش می‌دهد.
در [نام شرکت شما] انواع کنترلر و نمایشگر دما از برندهای معتبر جهانی با تضمین اصالت و مشاوره فنی تخصصی عرضه می‌شود.