ضخامت سنج رنگ چیست؟

ضخامت سنج رنگ (Paint Thickness Gauge) ابزاری است که برای اندازه گیری ضخامت پوشش‌های غیرفلزی (مانند رنگ، لاک، پوشش پودری، پلاستیک و غیره) روی سطوح فلزی یا غیرفلزی استفاده می‌شود. این ابزار به ویژه در صنایعی که کیفیت و یکنواختی پوشش اهمیت بالایی دارد، کاربرد فراوانی دارد.

انواع ضخامت سنج رنگ:

ضخامت سنج‌های رنگ بر اساس اصول عملکرد و نوع سطحی که می‌توانند اندازه گیری کنند، به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند:

1. ضخامت سنج رنگ مغناطیسی (Magnetic Thickness Gauge):

• اصل عملکرد: این نوع ضخامت سنج برای اندازه گیری ضخامت پوشش‌های غیرمغناطیسی روی سطوح فلزی فرومغناطیسی (مانند فولاد و آهن) استفاده می‌شود. با ایجاد یک میدان مغناطیسی و اندازه گیری نیروی لازم برای جدا کردن یک آهنربای کوچک از سطح، ضخامت پوشش تعیین می‌شود.
• انواع:
  • مکانیکی (Pull-off): ساده‌ترین نوع که با کشیدن یک آهنربا از سطح و خواندن مقدار روی یک مقیاس مدرج کار می‌کند.
  • الکترونیکی (Electronic Magnetic Induction): از یک پروب الکترومغناطیسی برای ایجاد میدان مغناطیسی و اندازه گیری تغییرات آن ناشی از ضخامت پوشش استفاده می‌کند و مقدار را به صورت دیجیتال نمایش می‌دهد.

2. ضخامت سنج رنگ جریان گردابی (Eddy Current Thickness Gauge):

• اصل عملکرد: این نوع ضخامت سنج برای اندازه گیری ضخامت پوشش‌های غیررسانا روی سطوح فلزی غیرفرومغناطیسی (مانند آلومینیوم، مس و برنج) استفاده می‌شود. با ایجاد جریان‌های گردابی در سطح فلز زیرین و اندازه گیری تغییرات در میدان الکترومغناطیسی ناشی از حضور پوشش، ضخامت آن تعیین می‌شود.
• نوع: معمولاً به صورت الکترونیکی با نمایشگر دیجیتال عرضه می‌شوند.

3. ضخامت سنج رنگ اولتراسونیک (Ultrasonic Thickness Gauge):

• اصل عملکرد: این نوع ضخامت سنج برای اندازه گیری ضخامت پوشش‌های مختلف (فلزی و غیرفلزی) روی سطوح غیرفلزی (مانند پلاستیک، شیشه، کامپوزیت و چوب) استفاده می‌شود. با ارسال امواج فراصوت به داخل پوشش و اندازه گیری زمان بازگشت موج منعکس شده از مرز بین پوشش و سطح زیرین، ضخامت آن تعیین می‌شود.
• نوع: معمولاً به صورت الکترونیکی با نمایشگر دیجیتال و قابلیت تنظیم برای مواد مختلف عرضه می‌شوند.

4. ضخامت سنج رنگ ترکیبی (Combination Thickness Gauge):

• اصل عملکرد: این نوع ضخامت سنج‌ها معمولاً هر دو روش مغناطیسی و جریان گردابی را در یک دستگاه ترکیب می‌کنند و امکان اندازه گیری ضخامت پوشش روی هر دو نوع سطوح فلزی (فرومغناطیسی و غیرفرومغناطیسی) را فراهم می‌آورند.

کاربردهای ضخامت سنج رنگ:

ضخامت سنج‌های رنگ در صنایع مختلف کاربردهای گسترده‌ای دارند، از جمله:

• صنعت خودرو: کنترل کیفیت رنگ بدنه خودرو، اطمینان از ضخامت یکنواخت رنگ برای جلوگیری از خوردگی و افزایش طول عمر.
• صنایع پوشش دهی: کنترل کیفیت پوشش‌های پودری، رنگ‌های صنعتی، آبکاری و آنودایزینگ.
• صنایع ساخت و ساز: بازرسی ضخامت رنگ سازه‌های فلزی، پل‌ها و مخازن برای جلوگیری از خوردگی.
• کنترل کیفیت: اطمینان از مطابقت ضخامت پوشش با استانداردهای مورد نظر در فرآیندهای تولید.
• بازرسی و ارزیابی: تعیین ضخامت پوشش‌های موجود برای ارزیابی کیفیت و نیاز به ترمیم.
• صنایع هوافضا: کنترل کیفیت پوشش‌های محافظتی روی قطعات هواپیما.
• صنایع دریایی: بازرسی ضخامت رنگ بدنه کشتی‌ها و سازه‌های دریایی برای جلوگیری از خوردگی در محیط‌های خورنده.

نحوه کالیبراسیون ضخامت سنج رنگ:

کالیبراسیون منظم ضخامت سنج رنگ برای اطمینان از دقت اندازه گیری آن ضروری است. روش کالیبراسیون بسته به نوع دستگاه و سازنده متفاوت است، اما مراحل کلی معمولاً به شرح زیر است:

1. مطالعه دفترچه راهنما: مهم‌ترین قدم، مطالعه دقیق دفترچه راهنمای دستگاه است. سازنده روش کالیبراسیون توصیه شده برای مدل خاص را در آن ذکر کرده است.
2. استفاده از فویل‌های کالیبراسیون استاندارد: برای کالیبراسیون، از فویل‌های کالیبراسیون با ضخامت‌های دقیق و مشخص استفاده می‌شود. این فویل‌ها معمولاً همراه دستگاه عرضه می‌شوند یا می‌توان آن‌ها را به صورت جداگانه تهیه کرد.
3. انجام کالیبراسیون نقطه‌ای: معمولاً کالیبراسیون در چند نقطه با استفاده از فویل‌های با ضخامت‌های مختلف انجام می‌شود تا دقت دستگاه در محدوده اندازه گیری مورد نظر تضمین شود.
4. تنظیم صفر دستگاه: قبل از شروع کالیبراسیون، معمولاً دستگاه روی یک سطح بدون پوشش صفر می‌شود.
5. پیروی از دستورالعمل سازنده: مراحل دقیق کالیبراسیون (ترتیب استفاده از فویل‌ها، تنظیمات دستگاه و غیره) باید طبق دستورالعمل سازنده انجام شود.
6. بررسی صحت کالیبراسیون: پس از انجام کالیبراسیون، با استفاده از فویل‌های کالیبراسیون با ضخامت‌های مختلف، صحت کالیبراسیون بررسی می‌شود.

نکات مهم در کالیبراسیون:

• کالیبراسیون را در شرایط محیطی پایدار انجام دهید.
• از فویل‌های کالیبراسیون تمیز و بدون آسیب استفاده کنید.
• در صورت عدم اطمینان از نحوه کالیبراسیون، به دفترچه راهنما مراجعه کنید یا با خدمات پس از فروش سازنده تماس بگیرید.
• توصیه می‌شود ضخامت سنج‌های رنگ به صورت دوره‌ای توسط مراکز مجاز کالیبره شوند، به خصوص برای کاربردهای حساس.

نحوه نگهداری ضخامت سنج رنگ:

نگهداری صحیح از ضخامت سنج رنگ به افزایش طول عمر و حفظ دقت آن کمک می‌کند. نکات مهم در نگهداری عبارتند از:

• جلوگیری از ضربه و افتادن: دستگاه‌های حساسی هستند و ضربه می‌توانند به قطعات داخلی و دقت آنها آسیب برسانند.
• محافظت در برابر گرد و غبار و رطوبت: در صورت عدم استفاده، آن را در کیف مخصوص خود نگهداری کنید.
• تمیز کردن پروب: پروب دستگاه را با یک پارچه نرم و تمیز بدون پرز تمیز کنید. از استفاده از مواد شوینده قوی یا حلال‌ها خودداری کنید.
• بررسی باتری: از باتری‌های با کیفیت استفاده کنید و در صورت عدم استفاده طولانی مدت، باتری‌ها را از دستگاه خارج کنید.
• نگهداری در دمای مناسب: دستگاه را در دمای توصیه شده توسط سازنده نگهداری کنید.
• بازرسی دوره‌ای: به طور منظم دستگاه را از نظر آسیب‌های فیزیکی بررسی کنید.
• مراجعه به تعمیرکار مجاز: در صورت بروز هرگونه مشکل فنی، از تعمیر خودسرانه خودداری کرده و به تعمیرکار مجاز مراجعه کنید.

شناخته شده ترین تولید کنندگان ضخامت سنج رنگ:

تولید کنندگان متعددی در سراسر جهان به تولید ضخامت سنج‌های رنگ با کیفیت می‌پردازند. برخی از شناخته شده‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• Elcometer (الکومتر): یک شرکت بریتانیایی با سابقه طولانی در تولید تجهیزات بازرسی و تست مواد، از جمله ضخامت سنج‌های رنگ با کیفیت بالا.
• PosiTector (دفلسکو): یک برند معتبر آمریکایی که ضخامت سنج‌های رنگ دقیق و بادوام تولید می‌کند.
• Fischer (فیشر): یک شرکت آلمانی مشهور در زمینه تولید تجهیزات اندازه گیری دقیق، از جمله ضخامت سنج‌های رنگ با تکنولوژی پیشرفته.
• BYK-Gardner (بای کی گاردنر): یک شرکت آلمانی-آمریکایی که تجهیزات تست رنگ و پوشش، از جمله ضخامت سنج‌های رنگ تولید می‌کند.
• Mitutoyo (میتوتویو): یک شرکت ژاپنی شناخته شده در زمینه تولید ابزارهای اندازه گیری دقیق، از جمله برخی مدل‌های ضخامت سنج رنگ.
• CEM: یک شرکت تولید کننده تجهیزات اندازه گیری الکترونیکی که ضخامت سنج‌های رنگ با قیمت مناسب نیز عرضه می‌کند.
• Benetech: یک شرکت چینی که تجهیزات اندازه گیری مختلف از جمله ضخامت سنج‌های رنگ تولید می‌کند.

انتخاب بهترین تولید کننده و مدل ضخامت سنج رنگ بستگی به نیازهای خاص کاربر، دقت مورد نظر، نوع سطوح و پوشش‌های مورد اندازه گیری و بودجه دارد. تحقیق و مقایسه مشخصات و نظرات کاربران قبل از خرید توصیه می‌شود.